بعضى موضوعات آسانتر و بعضى دشوارتر تعریف مى شوند. یکى از موضوعاتى که به سختى تعریف مى شوند، دین است. علت این امر تنوع بسیار زیاد ادیان در جوامع بشرى است. دانشمندان براى پیدا کردن یک یا چند وجه اشتراک در تعریف ادیان کوشیده اند، ولى کارشان به جایى نرسیده است.

دانشمندان در مورد وجود تاریخى پیامبر ایران باستان شک دارند، اما بیشتر آنان وجود وى را نفى نمى‌کنند. زردشت، زرتشت، زرادشت، زراتشت، زردهشت و کلماتى از این قبیل از واژه «زرثوشتر» در گاتها (بخشى از کتاب آسمانى زردشت) مى‌آید که طبق نظریه صحیح‌تر معادل زرد اشتر یعنى دارنده شتر زرد است.

علمانيت به انگليسي ( SECULARISM) گفته ميشود كه ترجمهء درست آن: لاديني و يا دنيويه ميباشد، و آن دعوتي است به سوي استوار ساختن زندگي به اساس بي ديني و جدا از دين و مقصود آن در جانب سياسي عدم دخالت دين در حكومت ميباشد، اين يك اصطلاحي است كه به واژهء علم ( SCIENCE) و مذهب علمي (SCIENTISM) تعلقي ندارد.بعضي علماني ها اصلا از وجود خدا منكر اند، و بعض ديگر شان وجود خدا را قبول دارند ولي ...

كمونيزم يك مذهب فكري الحادي ميباشد كه مبناي آن برالحاد بوده ماده را اساس تمام اشياء ميداند، و تاريخ را به مقابله در ميان طبقات، و عوامل اقتصادي، تفسير مينمايد، اين حزب توسط ماركس و انگلز در آلمان قدم به ظهور نهاده درانقلاب بلشويكي، كه سال 1917م در روسيه، به طرح يهود به راه افتاد، قوت گرفت، و توسط آتش و آهن توسعه يافت، مسلمانان از اين حزب خيلي زياد متضرر گرديدند، واقوامي هم بوده كه توسط آن از صفحهء تاريخ محو گرديده است.

بابيه و يا بهائيه حركتي است كه سال 1260هـ/ 1844م تحت نظر استعمار روس، انگليس و يهوديت عالمي، بخاطر فاسد ساختن عقايد مسلمانان، از بين بردن وحدت آنان و مصروف ساختن شان از قضاياي اساسي، نشأت نمود.

استشراق يك موج فكرى است كه متصدي تحقيقات مختلف از شرق اسلامي مي باشد، تحقيقاتي كه مشتمل بر: تمدن، اديان، آداب، لغات، و ثقافت آن مي شود، اين گروه در ايجاد تصورات و پندارهاي غرب درباره ی عالم إسلامي سهم گرفته و از پشتوانه ی فكري آن در مقابله ی تمدنها استفاده نموده است.

صابئهء مندائيه يگانه گروه صابئه است كه تا امروز باقي مانده، اين طايفه"يحيي" - عليه السلام - را پيامبر خود ميدانند، ستاره ها را تقديس و تعظيم مينمايند، روي گردانيدن به طرف ستارهء قطب شمال وتعميد در آب هاي جاري از شعائر بزرگ اين دين به شمار ميرود، اكثر فقهاء مسلمانان گرفتن جزيه را از اهل اين ديانت مثل گرفتن از اهل كتاب يعني يهود و نصارا جائز ميدانند .

اخوان المسلمين بزرگترين حركات اسلامي معاصر است، شعارش بازگشت به سوي اسلام حقيقي ميباشد، اسلاميكه مطابق قرآن و سنت باشد , ميخواهد كه شريعت اسلامي در زندگي انسانها تطبيق شود، حركتي است كه در مقابل سيلاب " علماني" در مناطق عربي و اسلامي و سائر مناطق مي ايستد و مقاومت ميكند.