اوراد واذکار بعد از سلام نماز

سنت است که بعد از نماز سه بار استغفر الله بگوییم، و علاوه بر آن می‌گویم:

اللهم أنت السلام و منک السلام تبارکت یا ذا الجلال و الإکرام، لا إله إلا الله و حده لا شریک له، له الملک و له الحمد، و هو علی کل شیء قدیر، لا حول و لا قوة إلا بالله، لا إله إلا الله، و لا نعبد إلا إیاه، له النعمة، و له الفضل، و له الثناء الحسن، لا إله إلا الله مخلصین له الدین و لو کره الکافرون، اللهم لا مانع لما أعطیت، و لا معطی لما منعت، و لا ینفع ذا الجد منک الجد.

آنگاه (۳۳) سبحان الله و (۳۳) الحمد الله و (۳۳) الله أکبر می‌گوییم که مجموعأ (۹۹) بار می‌شود، و برای تکمیل عدد (۱۰۰) می‌گوید:

لا إله إلا الله وحده لا شریک له ، له الملک وله الحمد وهو على کل شئ قدیر.

سپس آیة الکرسی:

اللّهُ لاَ إِلَـهَ إِلاَّ هُوَ الْحَیُّ الْقَیُّومُ لاَ تَأْخُذُهُ سِنَةٌ وَلاَ نَوْمٌ لَّهُ مَا فِی السَّمَاوَاتِ وَمَا فِی الأَرْضِ مَن ذَا الَّذِی یَشْفَعُ عِنْدَهُ إِلاَّ بِإِذْنِهِ یَعْلَمُ مَا بَیْنَ أَیْدِیهِمْ وَمَا خَلْفَهُمْ وَلاَ یُحِیطُونَ بِشَیْءٍ مِّنْ عِلْمِهِ إِلاَّ بِمَا شَاء وَسِعَ کُرْسِیُّهُ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضَ وَلاَ یَؤُودُهُ حِفْظُهُمَا وَهُوَ الْعَلِیُّ الْعَظِیمُ.

و مستحب است که سه سوره ذیل را بعد از نمازهای صبح و مغرب سه بار تکرار کنیم:

قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ (۱) اللَّهُ الصَّمَدُ (۲) لَمْ یَلِدْ وَلَمْ یُولَدْ (۳) وَلَمْ یَکُن لَّهُ کُفُوًاأَحَدٌ (۴)

قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ الْفَلَقِ (۱) مِن شَرِّ مَا خَلَقَ (۲) وَمِن شَرِّ غَاسِقٍ إِذَا وَقَبَ (۳) وَمِن شَرِّالنَّفَّاثَاتِ فِی الْعُقَدِ (۴) وَمِن شَرِّ حَاسِدٍ إِذَا حَسَدَ (۵)

قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ النَّاسِ (۱) مَلِکِ النَّاسِ (۲) إِلَهِ النَّاسِ (۳) مِن شَرِّ الْوَسْوَاسِ الْخَنَّاسِ (۴) الَّذِی یُوَسْوِسُ فِی صُدُورِ النَّاسِ (۵) مِنَ الْجِنَّةِ وَ النَّاسِ (۶)

و همچنین (۱۰) مرتبه:

لا إله إلا الله وحده لا شریک له, له الملک و له الحمد, و هو علی کل شیء قدیر.

معبودی بحق نیست مگر خدا, یگانه است, شریکی برای او نیست, از آن اوست ملک هستی, و ستایش از آن اوست, و اوبر هر چیز تواناست.



ادعیه‌ها و اذکار بعد از نمازهای فرض:

أَسْتَغْفِرُ اللَّهَ (یقولها ثَلاثًا).

از خدا آمرزش می‌طلبم (سه بار).

اللَّهُمَّ أَنْتَ السَّلامُ وَمِنْکَ السَّلامُ تَبَارَکْتَ یَا ذَا الْجَلالِ وَالإکْرَامِ (۳).

خدایا تو سلامى و سلامتى از توست؛ بسیار با برکتى تو اى صاحب بزرگى و بخشایش.

لا إِلَهَ إِلاَّ اللَّهُ وَحْدَهُ لاَ شَرِیکَ لَهُ، لَهُ الْمُلْکُ وَلَهُ الْحَمْدُ وَهُوَ عَلَى کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ، لا حَوْلَ وَلا قُوَّةَ إِلا بِاللَّهِ، لا إِلَهَ إِلاَّ اللَّهُ، وَلا نَعْبُدُ إِلاَّ إِیَّاهُ، لَهُ النِّعْمَةُ وَلَهُ الْفَضْلُ وَلَهُ الثَّنَاءُ الْحَسَنُ، لا إِلَهَ إِلاَّ اللَّهُ مُخْلِصِینَ لَهُ الدِّینَ وَلَوْ کَرِهَ الکَافِرُوْنَ (۲).

معبودی به حق نیست مگر خدای یکتا؛ یگانه است، شریکى ندارد، پادشاهى از آن اوست و ستایش از آن او. و او بر هر چیز تواناست، توانایى و قدرتى در دوری از گناه و در پایداری بر طاعت نیست، مگر با یاری خدا. معبودی به حق نیست مگر خدای یکتا؛ جز او کسى را نمى‌پرستیم و نعمت و احسان و مدح و نیکویى، از آن اوست معبودی به حق نیست مگر خدا، عبادت ما خالص برای اوست، هر چند کفار را خوش نیاید.

لا إِلَهَ إِلاَّ اللَّهُ وَحْدَهُ لا شَرِیکَ لَهُ، لَهُ الْمُلْکُ وَلَهُ الْحَمْدُ وَهُوَ عَلَى کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ، اللَّهُمَّ لا مَانِعَ لِمَا أَعْطَیْتَ وَلا مُعْطِیَ لِمَا مَنَعْتَ وَلا یَنْفَعُ ذَا الْجَدِّ مِنْکَ الْجَدُّ (۳).

نیست معبودی به حق، مگر خدای یکتا. شریکى ندارد، پادشاهى از آن اوست و ستایش از آن او. و او بر هرچیز تواناست. الهى! بازدارنده‌اى نیست از آن چه خواهى عطا فرمایى و نه دهنده‌ای از آن چه خواهى منع نمایى. و توانگری سود ندهد نزد تو توانگرىاش را.

افرون بر آن چه گفته شد، دعاهاى زیر را ده بار پس از نماز صبح و مغرب، تکرار مى‌کند:

لا إِلَهَ إِلاَّ اللَّهُ وَحْدَهُ لا شَرِیکَ لَهُ، لَهُ الْمُلْکُ وَلَهُ الْحَمْدُ، یُحْیِی وَیُمِیتُ وَهُوَ عَلَى کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ)) بعد الفجر وکذلک بعد المغرب، عَشْرَ مَرَّاتٍ(۴).

نیست معبودی به حق مگر خدای یکتا، شریکى برای او نیست، پادشاهى از آن اوست و ستایش از آن او. زنده مى‌کند و مى‌میراند و او بر هر چیز قادر است.

یُسَبِّحُ اللَّهَ ثَلاثًا وَثَلاثِینَ وَیحَمَِدُ اللَّهَ ثَلاثًا وَثَلاثِینَ وَیُکَبِّرُ اللَّهَ ثَلاثًا وَثَلاثِینَ، فَتْلِکَ تِسْعٌ وَتِسْعُونَ، ثمّ یقولُ تَمَامَ الْمِائَةِ: لا إِلَهَ إِلاَّ اللَّهُ وَحْدَهُ لا شَرِیکَ لَهُ، لَهُ الْمُلْکُ وَلَهُ الْحَمْدُ وَهُوَ عَلَى کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ (۵).

۳۳بار سبحان الله، ۳۳بار الحمد لله و۳۳ بار الله اکبر مى‌گوید که روی هم ۹۹بار مى‌شود. سپس با گفتنِ (لا إِلَهَ إِلاَّ اللَّهُ وَحْدَهُ لا شَرِیکَ لَهُ، لَهُ الْمُلْکُ وَلَهُ الْحَمْدُ وَهُوَ عَلَى کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ) عددِ (۱۰۰) را کامل مى‌کند.

سپس آیَةَ الکرسِیِّ مى‌خواند: اللَّهُ لاَ إِلَهَ إلاَّ هُوَ الْحَیُّ الْقَیُّومُ لاَ تَأْخُذُهُ سِنَةٌ وَلاَ نَوْمٌ لَهُ مَا فِی السَّمَاوَاتِ وَمَا فِی الأَرْضِ مَنْ ذَا الَّذِی یَشْفَعُ عِنْدَهُ إِلاَّ بِإِذْنِهِ یَعْلَمُ مَا بَیْنَ أَیْدِیهِمْ وَمَا خَلْفَهُمْ وَلاَ یُحِیطُونَ بِشَیْءٍ مِنْ عِلْمِهِ إِلاَّ بِمَا شَاءَ وَسِعَ کُرْسِیُّهُ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضَ وَلاَ یَوودُهُ حِفْظُهُمَا وَهُوَ الْعَلِیُّ الْعَظِیمُ(۲۵۵) [البقرة/ الآیة ۲۵۵](۶).

خدای یکتاست که جز او خدایى نیست، زنده و پاینده است، هرگز او را کسالت خواب فرا نگیرد، تا چه رسد که به خواب رود، اوست مالک آن چه در آسمان‌ها و زمین است، که را جرأت است که در پیشگاه او به شفاعت برخیزد مگر به فرمان او، علم او محیط است به آن چه پیش نظر خلق آمده است و آن چه سپس خواهد آمد و خلق به هیچ مرتبه‌ی علم او احاطه نتوانند کرد، مگر به آن چه او خواهد؛ قلمرو علمش ازآسمان ها و زمین فراتر و نگهبانىِ زمین و آسمان بر او آسان و بى‌زحمت است، چه او دانای بزرگوار و توانای باعظمت است.

سپس با این سوره‌ها به پایان مى‌رساند: قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ(۱) اللَّهُ الصَّمَدُ(۲) لَمْ یَلِدْ وَلَمْ یُولَدْ(۳) وَلَمْ یَکُنْ لَهُ کُفُوًا أَحَدٌ(۴) [سورة الإخلاص].

ای پیامبر خدا! به کسى که درباره ی صفت پروردگارت از تو پرسید، بگو: الله آن خدای یکتا پاک و منزه از ترکیب و تعداد است، او یکتای یکتاست، خدای یکتاست که همه‌ی بندگان برای انجام و بر آورده شدن نیازهای خود، به او روی مى‌آورند و از او مدد مى‌جویند؛ بى‌نیاز است و مقصود فقط ذات پاک اوست، نزاید و زاده نشود برای اینکه زادن و زاده شدن، نشانه‌ی مخلوق بودن است که محل تغییر و دگرگونى هستند و نباشد برای او همتایى؛ کسى نیست که بتواند همتای خدا باشد، خدا نه مانندی دارد، نه کسى که بتواند در مقابل او قرار گیرد.

قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ الْفَلَقِ(۱) مِنْ شَرِّ مَا خَلَقَ(۲) وَمِنْ شَرِّ غَاسِقٍ إِذَا وَقَبَ(۳) وَمِنْ شَرِّ النَّفَّاثَاتِ فِی الْعُقَدِ(۴) وَمِنْ شَرِّ حَاسِدٍ إِذَا حَسَدَ(۵) [سورة الفلق].

ای پیامبرما بگو: من از شر آفریده‌ها به خدای فروزنده‌ی صبح روشن پناه مى‌برم و از شرّ شبِ تار هنگامىکه در آید و از شرّ زنان افسونگر چون به جادو در گره‌ها بدمند و از شر حسود بدخواه چون آتش رشک و حسد برافروزد.

قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ النَّاسِ(۱) مَلِکِ النَّاسِ(۲) إِلَهِ النَّاسِ(۳)مِنْ شَرِّ الْوَسْوَاسِ الْخَنَّاسِ(۴) الَّذِی یُوَسْوِسُ فِی صُدُورِ النَّاسِ(۵) مِنْ الْجِنَّةِ وَالنَّاسِ(۶) . [سورة الناس](۷).

ای پیامبر ما بگو: من به پروردگـار آدمیان پناه مى‌برم، پادشاه آدمیان، خدا یکتا معبود آدمیان از شر وسوسه‌ی شیطان، آن شیطان که در دل مردم وسوسه و اندیشه‌ی بد افکند، چه آن شیطان از جنس جن باشد یا از نوع انسان.

سپس مؤمن پس از فراغت از نمازهای صبح و عصر، به ذکرها و دعاهای صبح و شام مشغول مى‌شود، که آن را به طور مشروح إن شاء الله در فصل بعد ذکر خواهم کرد.

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
(۱) مسلم؛ المساجد؛ باب: استحباب الذکر بعد الصلاة وبیان صفته؛ حدیث (۵۹۱) از ثوبان رضی الله عنه. واما چگونگى استغفار: امام الأوزاعی رحمه الله درهمان روایت چنین ذکر کرده‌اند که بگوید: (أستغفر الله، أستغفر الله).

(۲) همان کتاب؛ حدیث (۵۹۴) از عبدالله بن زبیر رضی الله عنه.

(۳) البخاری؛ الأذان؛ باب: الذکر بعد الصلاة؛ حدیث (۸۴۴) از مغیرة بن شعبة رضی الله عنه ومسلم؛ المساجد؛ باب: استحباب الذکر بعد الصلاة وبیان صفته؛ حدیث (۵۹۳) هم از او.

(۴) ثابت بودن آن در سنت پیامبر صلی الله علیه وسلم سماحة العلاّمة ابن باز رحمه الله در تحفة الأخیار وثابت بودن آن را پس از نماز صبح آورده است. الترمذی در الدعوات؛ باب: فی ثواب کلمة التوحید؛ حدیث (۳۴۷۴) از ابى‌ذر رضی الله عنه. وقال الترمذی: هذا حدیث حسن صحیح غریب . ا هـ . و اما ثابت بودن آن پس از نماز مغرب؛ همچنین در سنن الترمذی؛ الدعوات؛ باب: فی تساقط الذنوب؛ حدیث (۳۵۳۴) از عمارة بن شبیب السبائی رضی الله عنه. وقال أبوعیسی الترمذی: هذا حدیث حسن غریب . ا هـ .

(۵) مسلم؛ المساجد؛ باب: استحباب الذکر بعد الصلاة وبیان صفته؛ حدیث (۵۹۷) از ابى‌هریره رضی الله عنه.

(۶) النَسائی در سنن الکبرى؛ حدیث (۹۹۲۸) و در عمل الیوم واللیلة؛ حدیث (۱۰۰) وهمچنین ابن السنّی؛ حدیث (۱۲۱) .

(۷) أبوداود؛ الوتر؛ باب: فی الاستغفار؛ حدیث (۱۵۲۳) از عقبة بن عامر رضی الله عنه و همچنین الترمذی؛ فضائل القرآن؛ باب: ما جاء فی المعوّذتین حدیث (۲۹۰۳) از او با بسنده و اکتفا کردن به جمله ی (المعوّذتین)

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
منبع: سایت ایلاف