ـ نمازهای فرض:



شرطهای وجوب نماز:

۱ـ اسلام.

۲ـ بلوغ.

۳ـ عقل که حد و مناط تکلیف است. (پس بر دیوانه و بچه واجب نیست)

ـ شرطهای نماز قبل از داخل شدن:

۱ـ پاکی اعضا از حدث و نجاست.

۲ـ پوشیدن عورت با لباس پاک.

۳ـ ایستادن در جای پاک.

۴ـ علم به رسیدن وقت نماز.

۵ـ رو کردن به قبله.*

* ترک قبله در دو حالت جایز است:

۱ـ در شدت خوف. (ترس از حمله دشمن و …)

۲ـ در خواندن نماز سنت برای مسافر.

ـ ارکان نماز:

۱ـ نیت. ۲ـ ایستادن اگر بتواند.

۳ـ الله اکبر گفتن بعد از نیت. ۴ـ خواندن سوره فاتحه.

۵ـ رکوع. ۶ـ آرام گرفتن در رکوع.

۷ـ بلند شدن از رکوع. ۸ـ راست ایستادن.

۹ـ سجده. ۱۰ـ آرام گرفتن در سجده.

۱۱ـ نشستن در بین دو سجده. ۱۲ـ آرام گرفتن در آن.

۱۳ـ نشستن برای تشهد ( تحیات) آخر. ۱۴ـ خواندن تشهد.

۱۵ـ خواندن صلوات در تشهد. ۱۶ـ سلام طرف راست.

۱۷ـ نیت خارج شدن از نماز. ۱۸ـ رعایت ترتیب. (به ترتیبی که ذکر شد)

ـ سنتهای نماز قبل از داخل شدن:

۱ـ اذان. ۲ـ اقامه.

ـ سنتهای نماز بعد از داخل شدن:

۱ـ تشهد اول.

۲ـ قنوت خواندن در نماز صبح و در نماز وتر در نیمه دوم ماه رمضان. (وتر بعد از نماز تراویح)

ـ هیئتهای نماز:

۱ـ بلند کردن دو دست هنگام گفتن تکبیرة الاحرام. (الله اکبر بعد از نیت)

۲ـ بلند کردن دو دست هنگام رکوع.

۳ـ بلند کردن دو دست هنگام بلند شدن از رکوع.

۴ـ گذاشتن دست راست بر چپ.

۵ـ خواندن دعای استفتاح.

۶ـ گفتن اعوذ بالله من الشیطان الرجیم قبل از بسم الله.

۷ـ خواندن فاتحه با صدای بلند در نمازهای جهری. (دو رکعت اول نمازهای صبح، مغرب، عشاء، جمعه، عیدین و …)

۸ـ آهسته خواندن فاتحه در نمازهای سری.

۹ـ گفتن آمین بعد از فاتحه.

۱۰ـ خواندن سوره یا چند آیه بعد از فاتحه.

۱۱ـ گفتن الله اکبر هنگام بلند شدن از رکوع و پایین رفتن به سجود.

۱۲ـ گفتن سمع الله لمن حمده هنگام برخواستن از رکوع.

۱۳ـ گفتن تسبیح در رکوع و سجود.

۱۴ـ گذاشتن دو دست بر زانو در موقع نشستن، و انگشتان دست راست را رها کرده و انگشتان دست چپ را بسته بجز مسبحه. (انگشت شهادت را هنگام گفتن ـ الا الله ـ در تشهد بلند کرده و یک مرتبه آن را حرکت می‌دهیم، بعد بدون حرکت نگه می‌داریم تا موقعی که سلام بدهیم.)

۱۵ـ نشستن در حالت افتراش در تشهد اول. ( ساق پای چپ را در زیر خود فرش قرار می‌دهیم.)

۱۶ـ متورک نشستن در تشهد آخر. (بر کف نشسته به طوری که پای راست بر حالت سجده باقی بماند و پای چپ را از زیر پای راست رد می کنیم.)

۱۷ـ سلام دوم.

ـ مبطلات نماز:

۱ـ سخن عمدی. ۲ـ حرکات بسیار.

۳ـ حدث. ۴ـ افتادن نجاست بر بدن یا لباس.

۵ـ ظاهر شدن عورت. ۶ـ تغیر نیت.

۷ـ پشت کردن به قبله. ۸و۹ـ خوردن و آشامیدن.

۱۰ـ قهقه. ۱۱ـ کفر کردن.

ـ سهو در نماز:

ممکن است سه چیز در نماز فراموش شود:

۱ـ فرض: اگر کسی زود متوجه شد، برگردد، و از جایی که آن را فراموش کرده از نو شروع کند، و بعدا سجده سهو را به جا آرود. ( سجده سهو سنت است محل آن قبل از سلام دادن است. )

۲ـ سنت: اگر آنچه که در نماز فراموش شده سنت باشد، بعد از شروع به فرض برگشتن برای به جا آوردن سنت جایز نیست و می‌توان با سجده سهو آن را جبران نمود.

۳ـ هیئت: برای هیئت نه برگشت لازم است نه سجده سهو.

*برای تردید در عدد رکعات لازم است از جایی که یقین و حداقل است شروع شود و سجده سهو نیز به جا آورده شود.

مثلا در نماز چهار رکعتی اگر مطمئن نیستیم که چهار رکعت خواند‌‌ه‌ایم یا سه رکعت، سه رکعت در نظر گرفته می‌شود و رکعت چهارم نیز خوانده می‌شود و قبل از سلام سجده سهو به جا آورده می‌شود.

آموزش نماز به همراه تصویر:




































ـ نمازهای سنت:

۱و۲ـ نمازهای دو عید قربان و رمضان.

۳و۴ـ نماز گرفتگی: آفتاب و ماه.

۵ـ نماز باران.

ـ سنت های تابع نماز های فرض:

۱ـ دو رکعت قبل از نماز صبح.

۲ـ چهار رکعت قبل از نماز ظهر.

۳ـ دو رکعت بعد از نماز ظهر.

۴ـ چهار رکعت قبل از نماز عصر.

۵ـ دو رکعت بعد از نماز مغرب.

۶ـ سه رکعت بعد از نماز عشاء، یک رکعت آن نماز وتر* است.

*حداقل وتر یک رکعت و حداکثر آن یازده رکعت است.

ـ نمازهای سنت مؤکده:

در سه وقت نماز سنت بسیار پسندیده و مؤکده است که آنها عبارتند از:

۱ـ نماز شب.

۲ـ نماز چاشت. (حداقل آن دو رکعت و حداکثر آن دوازده رکعت است.)

۳ـ نماز تراویح. (بیست رکعت است در ده سلام در شبهای ماه رمضان و در هر دو رکعت باید نیت سنت یا قیام رمضان آورده شود. وقت آن بین نماز عشاء و طلوع فجر می‌باشد.)

ـ مواقعی که نماز خواندن مکروه است:

در سه وقت نمازگذاردن کراهت دارد مگر سببی مانند نماز میت، نماز باران و یا گرفتگی ماه و خورشید وجود داشته باشد. و آن موارد عبارتند از:

۱ـ بعد از نماز صبح تا بلند شدن طلوع آفتاب به اندازه یک نیزه.

۲ـ زمانیکه آفتاب در وسط آسمان باشد تا زوال.

۳ـ بعد از نماز عصر تا پنهان شدن غروب آفتاب به طور کامل.

ـ قصر و جمع نماز:

قصر: به معنی کوتاه کردن نمازهای چهار رکعتی برای مسافر است، به پنج شرط زیر:

۱ـ مسافرت جهت معصیت نباشد.

۲ـ از شانزده فرسخ (۹۶ کیلومتر) کمتر نباشد.

۳ـ چهار رکعتی حاضر باشد نه چهار رکعتی فوت شده.

۴ـ به جا آوردن نیت قصر با تکبیرة الاحرام.

۵ـ مسافر به مقیم اقتدا نکرده باشد.

جمع: به معنی خواندن نماز ظهر و عصر باهم و ‌هچنین نماز مغرب و عشاء با هم برای مقیم و مسافر.

جمح تقدیم: در وقت نماز ظهر، نماز عصر نیز خوانده‌شود و در وقت نماز مغرب نماز عشاء نیز خوانده‌شود. به دلیل اینکه نماز عصر و عشاء زودتر از موعد مقرر خوانده‌می‌شوند، به آن جمع تقدیم گفته می‌شود.

جمع تاخیر: در وقت نماز عصر، نماز ظهر نیز خوانده‌ شود و در وقت نماز عشاء نماز مغرب نیز خوانده‌شود. به دلیل اینکه نماز ظهر و مغرب دیرتر از موعد مقرر خوانده‌می‌شوند، به آن جمع تاخیر گفته می‌شود.

* نماز جمع تقدیم در مواقع ریزش باران برای مقیم (غیر مسافر) جائز است، اما جمع تاخیر برای مقیم جائز نمی‌باشد.

ـ نماز جماعت:

نماز جماعت سنت مؤکده است. برای مأموم نیت متابعت از امام واجب است اما برای امام نیت امامت واجب نیست.

برای نماز جماعت باید موارد زیر در نظر گرفته شوند:

۱ـ اقتدای آزاد به بنده و همچنین اقتدای بالغ به مراهق*(نوجوانی که به مرحله بلوغ نزدیک است) جائز است.

۲ـ اقتدای مرد به زن و باسواد به بیسواد جائز نیست.

۳ـ اقتدای مأموم به امام در هر جائی از مسجد، اگرچه خیلی دور باشد، به شرطیکه از حرکات وی آگاه باشد، جائز است، مگر اینکه در جلوی امام باشد.

۴ـ اقتدای مأموم در خارج از مسجد به امام در صورتی که بین آنها حائل وجود نداشته باشد، و به حرکات وی آگاه باشد، جائز است.

ـ نماز عیدین:

نماز عید دو رکعت است، در رکعت اول هفت تکبیر، بجز تکبیرة الاحرام گفته می‌شود. و در رکعت دوم پنج تکبیر بجز تکبیر قیام گفته می‌شود.

بعد از اتمام نماز باید دو خطبه خوانده‌شود، در آغاز خطبه اول نه تکبیر، و در خطبه دوم هفت تکبیر خوانده‌ می‌شود.

نماز عید بصورت زیر خوانده می‎شود:

پس از تکبیرة الحرام دعای استفتاح (وجهت…) را می‎خوانیم و سپس هفت تکبیر دیگر می‎گوییم، در رکعت دوم بعد از تکبیر انتقال ( بالا آمدن از سجود ) پنج تکبیر دیگر می‎گوییم در هر رکعت پس از تکبیرات دعای تعوذ ( اعوذ بالله … ) و سوره حمد می‎خوانیم – در بین تکبیرات حمد و ثنای خدا را گفته و او را مورد مجد و ستایش قرار می‎دهیم ( سبحان الله و الحمد لله و لا اله الا الله و الله اکبر ) و بر رسول الله صلی الله علیه وسلم صلوات می‎فرستیم. (حدیث صحیح/ معجم الکبیر الطبرانی)

الفاظ تکبیر:

الله اکبر الله اکبر ، لا اله الا الله ، والله اکبر الله اکبر ، و لله الحمد. (حدیث صحیح/ سنن بیهقی)

الله اکبر الله اکبر الله اکبر لا اله الا الله والله اکبر الله اکبر و لله الحمد. (امام مالک و امام شافعی این لفظ را نیز جائز می‎دانند. )

از غروب آفتاب شب عید فطر تا موقعیکه امام داخل مسجد می‌شود برای مرد و زن مقیم و مسافر، در منازل و راهها و بازارها تکبیر گفتن سنت است.

در عید قربان از صبح روز عرفه تا عصر آخر ایام التشریق (۱۱، ۱۲ و ۱۳ ذی الحجه) بعد از نماز های فرض تکبیر گفتن سنت است.

نماز جمعه

ـ شرطهای وجوب نماز جمعه:

۱ـ اسلام . ۲ـ بلوغ.

۳ـ عقل. ۴ـ آزادی.

۵ـ متوطن بودن. ۶ـ تندرستی.

۶ـ ذکوریت. (بر زنان واجب نیست)

ـ شرطهای صحت انجام نماز جمعه:

۱ـ در شهر یا ده باشد.

۲ـ چهل نفر حضور داشته باشند. (هر چهل نفر هفت شرط بالا را داشته باشند.)

۳ـ برای انجام جمعه وقت مانده باشد. (قضا نباشد.)

* در صورت نبودن یکی از شرایط ذکر شده، نماز ظهر خوانده می‌شود.

ـ فرضهای نماز جمعه:

۱ـ خواندن دو خطبه در حال ایستادن.

۲ـ نشستن بین دو خطبه.

۳ـ خواندن دو رکعت نماز به جماعت.

* مضامین خطبه: حمد برای خدا، صلوات برای پیغمبر، توصیه به تقوا، دعای خیر.

ـ هیئات نماز جمعه:

۱ـ غسل جمعه. ۲ـ نظافت بدن.

۳ـ پوشیدن لباس سفید. ۴ـ ناخن گرفتن و عطر زدن.

* متوجه شدن و گوش دادن به خطبه و تکلم نکردن مستحب است.

* هنگام خواندن خطبه اگر کسی وارد مسجد شود، دو رکعت خفیف (آهسته) سنت جمعه بخواند آنگاه نشسته و به خطبه گوش دهد.

ـ نماز کسوف و خسوف:

نماز گرفتن خورشید (کسوف) و ماه (خسوف) سنت مؤکده است و در صورت فوت قضا ندارد. و وقت آن از زمان شروع واقعه تا پدیدرا گشتن ماه و خورشید است.

این نمازها هر کدام دو رکعت است، در هر رکعت دو قیام و دو رکوع است و طول دادن به هر دو لازم است، ولی سجود آنها مختصر است.

بعد از سلام گفتن دو خطبه خوانده می‌شود. و نماز گرفتگی آفتاب را با صدای آهسته و نماز گرفتگی ماه را با صدای بلند باید خواند.

ـ نماز باران:

وقتى رحمت الهى (باران) قطع شود، سنت است که نماز باران (استسقاء) خوانده شود. و باید امام مأموم خود را به توبه و انابت، صدقه، ظلم نکردن و آشتی با دشمنان وادار نماید. و سه روز روزه بدارند و روز چهارم با زبان روزه آنان را به بیرون از شهر یا ده برده، با لباس کار و بدون آرایش و با کمال ذلت و خواری و در حال گریه و زاری و مانند نماز عید دو رکعت نماز بگذارند و بعد از آن دو خطبه خوانده شود و امام لباس خود را وارونه کند و مأمومین هم از او پیروی نمایند و بسیار دعای استغفار را بخوانند و امام نیز دعای باران را قرائت کند.

ـ نماز ترس:

نماز ترس سه نوع است:

۱ـ دشمن در طرف قبله نباشد: در این صورت، امام آنها را به دو دسته تقسیم می‌کند، یک دسته از آنها در مقابل دشمن ایستاده و دسته دیگر در پشت امام، و اما برای آنها یک رکعت می‌خواند و هنگامی که برای رکعت دوم بلند می‌شود مأمومین نیت مفارقت (جدایی) را آورده و برای خود رکعت دوم را می‌خوانند، و روبه‌روی دشمن حرکت می‌کنند و دسته دیگر آمده و به امام اقتدا نموده و با وی یک رکعت می‌خوانند سپس امام سلام داده و آنان رکعت دوم را می‌خوانند.

۲ـ دشمن در طرف قبله باشد: در این صورت، امام آنها را دو صف می‌کند و هر دو صف به وی اقتدا می‌نمایند، با سجده رفتن امام صف اول او را پیروی می‌کنند، و صف دیگر ایستاده و آنان را نگهبانی می‌کنند سپس که امام از سجده بلند شد صف دوم به سجده رفته، و پس از اتمام سجده بلند شده و رکعت دوم را با امام می‌خوانند.

۳ـ در شدت اختلاط و آمیزش که نتوانند جنگ را ترک کنند و پیاده شوند و پیاده نتواند از جبهه جنگ منحرف شود: در این صورت هر کس در هر حالتی که باشد نماز خود را به‌جا می‌آورد، در سواری، پیاده، روبه‌قبله، روبه ‌مشرق، رو به مغرب، و در این حالت حرکات زیاد رواست.

ـ نماز میت:

برای مرده چهار چیز لازم است:

۱ـ شستن. ۲ـ تکفین. ۳ـ نماز. (به جز شهید در جنگ با کافر) ۴ـ دفن کردن.

نماز میت: میت را باید روبروی نمازگزار طوری قرار دهند که وقتی برای نماز رو به قبله می ایستد، سر میت طرف راست نمازگزار باشد.
این نماز رکوع و سجده وتشهد ندارد و تنها، پنج تکبیر و چند ذکر و دعاست. بدین ترتیب که نمازگزار با نیت و گفتن “الله اکبر” نماز را شروع می‌کند.
بعد از تکبیر اول سوره فاتحه خوانده می‌شود. بعد از تکبیر دوم درود بر پیغمبر فرستاده می‌شود. و بعد از تکبیر سوم برای میت دعا خوانده می‌شود. و بعد از تکبیر چهارم سلام داده می‌شود.

ـ نماز استخاره:

استخاره به معنی خواستار رهنمای شدن از خداوند است در رابطه به عمل کردن بر یکی از دو تصمیم شرعیی و حلال. در مورد موضوعات فرض ، حرام و مکره استخاره لازم نیست. نماز استخاره مربوط می‌شود به موضوعات مبهو ( مجاز ) و مستحب (تشویق شده و یا پسندیده)، ،که انسان نمی‌داند که در کدام یک از آنها خیر او بیشتر است. بطور مثال در تصمیم به ازدواج یا ادامه تحصیلات عالی نماز استخاره جایز است.
در مورد نماز استخاره سوء تفاهم در اذهان بعضی مسلمانان وجود دارد، و آن اینکه بعد از نماز استخاره و دعای آن توقع دارند که در رابطه به تصمیم که پیشرو دارند خواب ببینند، این تفکر از نگاه شرعیی درست نیست، بلکه در آن موقعیت زیان هم دیده می‌شود. زیرا شیطان می‌تواند انسان را به واسطه خواب فریب بدهد و او را از تصمیمی که در آن خیر اوست دور کند.
نتیجه استخاره به چندین شکل می‌تواند ظاهر شود. بطور اساسی بعد از اجرای نماز استخاره پیگیر آن تصمیمی شوید که دل‌تان به آن گرایش بیشتری پیدا کرده باشد و در آن احساس گواهی خوش و آرامش داشته باشید. بعلاوه شاید دریابید که در اوضاع تغیراتی رخ داده باشد که از آنرو شاید منفعت و یا نقصان کار مشخص گردد. قابل ذکر است که بعد از نماز استخاره و خیر خواستن از خداوند از تصمیم گرفتن انصراف نورزید زیرا دلالت می‌کند به نپذیرفتن هدایت از جانب خداوند. و دیگر اینکه قبل از نماز استخاره باید دل و حواس‌تان پاک باشد، یعنی پیش از استخاره تصمیمتان را نگرفته باشید طوریکه بعد از استخاره خواهی، نخواهید پیروی آن تصمیم باشید. و اگر بعد از استخاره بازهم دل‌تان به یکی از آن دو عمل گواهی نداد، استخاره را تکرار کنید.

نماز استخاره دو رکعت بوده و سنت است. قیدی برای زمان و مکان آن وجود ندارد، در هنگام روز یا شب در مسجد یا منزل می‌توان خوانده شود. بعد از سوره فاتحه هر آیاتی که می‌خواهد از قران بخوانید و بعد از ختم دو رکعت نماز، خداوند را ثناء و وصف زیاد بگوید و به پیامبر مبارک محمد (ص) درود و صلوات بفرستد و سپس دعای ذیل را بخواند. لازم است که متن عربی آنرا یاد داشته باشیم و معنی آنرا بدانیم اما کسانیکه به عربی آن‌را نتوانند بخوانند. می‌توانند با زبانی که خود با آن تکلم می‌کنند آن‌را بخوانند.

جابر بن عبد الله –رضی الله عنهما- می‌گوید: رسول الله –صلى الله علیه وسلم- استخاره را در هرکارى همانند سوره‏اى از قرآن به ما مى آموخت و مى‌فرمود: هرگاه یکى از شما خواست کارى انجام دهد، غیر از نماز فرض، دو رکعت نماز بخواند، سپس بگوید:

((اللَّهُمَّ إِنِّیْ أَسْتَخِیْرُکَ بِعِلْمِکَ، وَأَسْتَقْدِرُکَ بِقُدْرَتِکَ، وَأَسْأَلُکَ مِنْ فَضْلِکَ الْعَظِیْمِ، فَإِنَّکَ تَقْدِرُ وَلاَ أَقْدِرُ، وَتَعْلَمُ وَلاَ أَعْلَمُ، وَأَنْتَ عَلاَّمُ الْغُیُوْبِ، اللَّهُمَّ إِنْ کُنْتَ تَعْلَمُ أَنَّ هَـذَا الأَمْرَ ـ حاجت اینجا ذکر می‌شود ـ خَیْرٌ لِیْ فِیْ دِیْنِـیْ وَمَعَاشِیْ وَعَاقِبَـةِ أَمْرِیْ ـ یا می‌گویید: ـ عَاجِلِهِ وَآجِلِهِ ـ فَاقْدِرْهُ لِیْ وَیَسِّرْهُ لِیْ ثُمَّ بَارِکْ لِیْ فِیْهِ، وَإِنْ کُنْتَ تَعْلَمُ أَنَّ هَذَا الأَمْرَ شَرٌّ لِیْ فِیْ دِیْنِیْ وَمَعَاشِیْ وَعَاقِبَةِ أَمْرِیْ ـ یا می‌گویید: ـ عَاجِلِهِ وَآجِلِهِ ـ فَاصْرِفْهُ عَنِّیْ وَاصْرِفْنِیْ عَنْهُ وَاقْدِرْ لِیْ الْخَیْرَ حَیْثُ کَانَ، ثُمَّ أَرْضِنِیْ بِهِ)).

(ترجمه‏ى دعا: خداوندا! به وسیله‏ى علمت از تو طلب خیر می‌کنم، و بوسیله‏ى قدرتت از تو توانایى می‌خواهم، از تو فضل بسیارت را مسألت مى‌نمایم، زیرا تو توانایى و من ناتوان، و تو می‌دانى و من نمی‌دانم، و تو داننده‏ى امور پنهان هستى. الهى! اگر در علم تو این کار ـ حاجت اینجا ذکر می‌شود ـ باعـث خیر من در دین و دنیا و آخرت است ـ یا می‌گوید: در حال و آینده‏ى کارم ـ آن را برایم مقدور و آسان بگردان، و در آن برکت عنایت فرما، و چنانچه در علم تو این کار برایم در دین و دنیا و آخرت باعث بدى است ـ یا می‌گوید: در حال و آینده‏ى کارم ـ پس آن را از من، و مرا از آن، منصرف بگردان، و خیر را براى من هر کجا که هست مقدّر نما، و آنگاه مرا با آن خشنود بگردان). (البخاری۷/۱۶۲)

نماز استخاره برای ما یک نعمت گرانبها ست از جانب خداوند، یک فرصت است برای التماس به خداوند و آرزوی هدایت الهی. این نماز یک تحفه است برای همه مسلمانان اما با کمال تاسف بسیار مردم به این حقیقت پی نبرده‌اند و متوجه نشده‌اند که با ادای نماز استخاره رضایت خداوند و خیر کار خود را جویا می‌شوند. لازم است که هدایت و موفقیت خود را از درگاه خداوند بخواهیم. اگر بعد از یک نماز استخاره اطمینان خاطر حاصل نشد ، باز تکرار کنید و هر بار با خشوع از ته دل با خلوص نیت و فروتنی از خداوند استدعا کنید تا خداوند قلبتان را بطرف تصمیم درست باز کند.

خوشبختی اولاد آدم در راضی بودن در آن چیزی است که خداوند برایش مقدر کرده و بد بختی او در عدم استخاره و ناراضایتی در مقابل آنچه خداوند برایش مقدر کرده است می‌باشد. (حدیث ترمذی)

کسى که از خالق، طلب خیر نماید و از مخلوق، مشورت بگیرد، و در کارش ثابت قدم باشد، پشیمان نمی‌شود، خداوند می‌فرماید:

(( وَشَاوِرْهُمْ فِی الأَمْرِ فَإِذَا عَزَمْتَ فَتَوَکَّلْ عَلَى اللّهِ إِنَّ اللّهَ یُحِبُّ الْمُتَوَکِّلِینَ ))

((در کارها با مردم، مشوت کن، و هرگاه تصمیم به انجام کارى گرفتى، به خدا توکل کن، که خداوند توکل کنندگان را دوست می‌دارد)). (آل عمران/ ۱۵۹)

....................
منبع: سایت ایلاف