- گفتن "اعوذ بالله من الشيطان الرجيم" قبل از شروع در تلاوت واجب است، زيرا خداوند عزّوجل می فرمايد :
{ فَإِذَا قَرَأْتَ الْقُرْآَنَ فَاسْتَعِذْ بِاللَّهِ مِنَ الشَّيْطَانِ الرَّجِيمِ } ... (نحل / 98)
يعني ، چون خواستي قرآن بخواني از شيطان رانده شده به خدا پناه ببر.
از رسول الله)ص)در اين مورد، دو صيغه وارد شده است :
1- "أعُوذُ بِاللهِ مِنَ ألشَّيْطَانِ ألرَّجِيمِ".
2- "أعُوذُ بِاللهِ ألسَّمِيعِ ألعَلِيمِ مِنَ ألشَّيْطَانِ ألرَّجِيمِ".
هر کدام از اين دو، مطابق سنت است.
- گفتن "بسم الله ..." اول هر سوره، واجب است بخصوص اول فاتحه در نماز و صيغه آن، چنانکه در قرآن آمده : "بِسْمِ اللهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ" است؛ لذا آيه اي از قرآن است به خلاف " أعُوذُ بِاللهِ...".
- هنگام تلاوت قرآن، بر حاضران واجب است ساکت باشند و از مشغول شدن به كار ديگري در اثناي قراءت خودداري کنند.
- زيرا خداوند می فرمايد :
{ وَإِذَا قُرِئَ الْقُرْآَنُ فَاسْتَمِعُوا لَهُ وَأَنْصِتُوا } ... (اعراف / 204)
"چون قرآن قرائت شد، به آن گوش دهيد و ساکت شويد".
- قاري و شنونده، بايد بر خشوع محافظت کنند و همه دل و حواس خود را متوجه قراءت نمايندو اين، به اقتضاي سکوت مطلوب در آيه گذشته است.
اما ،فرياد زدن و سر و صداكردن و شلوغ كاري در اثناي قراءت قرآن، از صفات مشرکان است؛ چون آنان هنگام شنيدن قرآن، فرياد و سر و صدا راه مي انداختند. چنانکه قرآن خبر مي دهد :
{وَقَالَ الَّذِينَ كَفَرُوا لَا تَسْمَعُوا لِهَذَا الْقُرْآَنِ وَالْغَوْا فِيهِ } ... (فصلت / 26)
"و کافران گفتند : به اين قرآن گوش ندهيد و در آن [هنگام] سخنان بيهوده گوييد".
- قاري بايد صداي خود را به قرآن، خوش گرداند و اگر خوش صدا نباشد به اندازة توانايي، کوشش به خوش صدايي کند، زيرا رسول الله(ص) فرموده اند : { ليس منّا من لم يتغنّ بالقرآن }
- قاري بايد صداي خود را از شباهت به الحان آوازخوانان و فاسقان يا الحان يهود و نصاري در آوازهاي دينيشان، دور دارد و با کوشش در خوش صدايي از تکلّف و تصنّع و کشش بي جا و فراوان خودداري کند.
- قاري و شنونده بايد کوشش کنند تا آيات قرآن را تدبّر نمايند و معاني و مقاصد آن ها را دريابند؛ خداوند می فرمايد : { أَفَلَا يَتَدَبَّرُونَ الْقُرْآَنَ } ... (نساء و محمد / 82 و 24) "آيا قرآن را تدبّر نمي کنند".
-هنگام قراءت، مستحب است به خاطر مبالغه در خشوع، ،خود راعمداًبه گريه انداخت تاعظمت خداي بزرگ را که قرآن، کلام او است به خاطر آورد.
- بايد از مخالفت قرآن دوري گزيد و از دستورات آن به اندازة توانايي پيروي کرد، زيرا قرآن در قيامت، براي چنين شخصي حجت و نور و شفا خواهد بود.
اما،اگر کسي با آنکه قرآن ميخواند، از اوامر و دستورات آن سرپيچي نمايد و مرتکب ممنوعات قرآن شود، قرآن در قيامت بر ضد او و سبب لعنت و افزوني کوري و ظلمتش خواهد بود.
لذا يکي از پيشينيان گفته است : "چه بسيار قاري قرآن که قرآن، آنان را لعنت ميکند".
- يک شخص مسلمان را شايسته نيست؛ حداقل چهل روز يکبار، قرآن را ختم نکند و سنت است هر روز يک جزء بخواند اگر نتوانست، هر روز ده آيه بخواند تا از غفلت زدگان به حساب نيايد.
- مستحب است قاري هنگام ختم قرآن دعا کند و خويشان و نزديکان خود را حاضر سازد تا در دعا کردن با او شرکت جويند، زيرا اين وقت ، از اوقات استجابت دعا و نزول رحمت پروردگار است.
- بايد قراءت قرآن به خاطر خدا باشد؛ چون از بزرگ ترين عبادات است و عبادت را نبايد براي غير خدا قرار داد.
- حرام است قراءت به غرض ديگري يا به خاطر اُجرت باشد.اگر به کسي قرآن بياموزد، مکروه است از آن شخص اُجرت بگيرد و گفته شده: حرام است.
- مجادله و اختلاف در قرآن، مؤکداً حرام ميباشد؛ حتي اگر چيزي از قرآن بر کسي مشکل نمود، براي رفع آن به کتب تفسير مراجعه کند، يا از دانشمندان بپرسد. اگر دو نفر در موردي از قرآن با يکديگر اختلاف داشتند، ميبايد از اختلاف دست کشيده و از آنجا برخيزند. رسول الله(ص)در اين باره فرموده اند : "لاتماروا في القرآن فإن ألمراء فيه کفر" (مسند احمد). "در قرآن منازعه نکنيد زيرا منازعه در آن کفر است".
و فرموده اند :"أقرء و ألقرآن ما أئتلفت عليه قلوبکم، فإذا أختلفتم في شيء منه فقوموا عنه" (صحيح بخاري) "تا زماني که دلهايتان با يکديگر بر قرآن جمع است قرآن را بخوانيد و هرگاه در چيزي از آن اختلاف کرديد از آنجا برخيزيد".

.......................................
برگرفته از کتاب تجويد آسان
تألیف:دكتر ابو عاصم عبدالعزيز عبدالفتّاح قاري
مترجم: شیخ عبدالكريم محمدي