1- خلقت فرشتگان و جنیها قبل از خلقت انسان بوده است . فرشتگان از نور و جنیها از آتش خلقت شده اند.
2- بعضی از اجنه مانند ابلیس بخاطر اطاعت و فرمانبرداری و عبادت زیاد خدا ، توانسته بودند به مقام قرب الهی برسند و در زمره ی فرشتگان قرار گیرند.
3- آنچه که باعث برتری آدم بر فرشتگان گردید علمی بود که خدا به آدم داده بود و الا از لحاظ عبادت و فرمانبرداری فرشتگان بسیار والامقام ترند.
4- تکبر و خودبرتر بینی سبب طرد و لعنت ابلیس شد و او بعد از نافرمانی به تمرد خود ادامه داد و بجای توبه و انابت به درگاه خدا بر گناه خود اصرار ورزید. (لعنت یعنی دور شدن از رحمت خدا)
5- تفاوت گناه آدم با ابلیس در این بود که آدم بعد از معصیت بلافاصله از گناه خویش پوزش و معذرت خواست و خداوند هم توبه او را پذیرفت.اما شیطان بر گناه خود اصرار ورزید و از خدا برای فریب و اغوای انسانها درخواست فرصت کرد.
6- شیطان برای فریب انسان از طریق وسوسه و زیبا جلوه دادن معصیت و منکر وارد عمل می شود و به انسان وعده های دروغین می دهد اما هیچ تسلطی بر انسان ندارد.
7- معیار قبولی اعمال و عبادات نزد خداوند اخلاص و تقواست و خداوند اعمال را فقط از اهل تقوا می پذیرد.
8- اولین گناهی که بر روی زمین اتفاق افتاد قتل بود که بخاطر حسادت بوجود آمد ( حسادت یعنی آرزوی زوال و از بین رفتن نعمت از کسی که دارای نعمت است).
9- اگر خدا به انسان توجه نکند و علم را در اختیار او نگذارد انسان از درک جزیی ترین مسائل نیز عاجز و ناتوان است چنانکه قابیل بدون راهنمایی کلاغی که خدا فرستاده بود نمی دانست با جسد برادرش چه کند.
10-اراده ی خدا بر این قرار گرفته که انسان در زمین به عبادت خدا بپردازد و در طول زندگی دنیایی اش مورد امتحان و آزمایش قرار گیرد تا سرانجام در آخرت به خانه اصلی اش یعنی بهشت بازگردد. شیطان بخاطر مهلتی که خدا به او داده تا قیامت دست از فریب و اغوای انسان بر نمی دارد و نهایت سعی خود را برای گمراه کردن انسان انجام می دهد اما تنها کاری که می تواند بکند وسوسه است و هیچ تسلطی بر انسان ندارد.


........................................................................
نویسنده: محمد تشیخ «مدرس مدرس علوم دینی اسماعیلیه»