كتب عمر بن عبد العزيز رضي الله عنه لما وليَ الخلافة، إلى الحسن البصري أن يكتب إليه بصفة الإمام العادل فكتب إليه الحسن رحمه الله و منه:

عمر بن عبدالعزیز رضوان الله تعالی علیه هنگامی که به خلافت منصوب شد به حسن بصری برای نوشتن صفت امام عادل نامه نوشت. حسن بصری رحمه الله برای او نوشت که از آن جمله متن زیر است:

اعلمْ يا أميرَ المؤمنينَ أَنَّ اللهَ جعلَ الإمامَ العادِلَ قِوامَ كُلِّ مائلٍ، وقَصْدَ كُلِّ جَائِرٍ، وصَلاحَ كُلِّ فاسِدٍ، وقُوَّةَ كُلِّ ضعيفٍ، ونِصْفَةَ كُلِّ مظلومٍ، ومَفْزَعَ كُلِّ ملهوفٍ.

ای امیرالمومنین بدان که خداوند امام عادل را راست کننده ی همه افراد متمایل و درست کننده ی هر ظالمی ، و مایه ی درستی هر مفسدی و قدرت همه ضعیفان و مایه ی انصاف و عدالت در حق هر مظلومی و یاری رسان همه کسانی که می ترسند قرار داده است.

والإمامُ العادِلُ يا أميرَ المؤمنينَ كالرَّاعِي الشَّفِيقِ على إِبِلِه، الرَّفيقِ بها الذي يرتادُ لها أطيبَ المَرْعَى، ويَذُودُها عن مَرَاتِعِ الهَلَكَةِ، ويَحْمِيها مِن السِّباعِ، ويَكْنِفُها مِن أذى الحَرِّ والقَرِّ.

و امام عادل ، ای امیرالمومنین ، مانند چوپان دلسوز و حامی شتر خود است ، مهربان نسبت به اوست. آن که بهترین مراتع را برای او بر می گزیند ، و او را از چراگاه های هلاکت دور می کند ، و او را از درندگان محافظت می کند. و او را از آزار گرما و سرما پناه می دهد.

والإمامُ العَادلُ يا أميرَ المؤمنينِ كالأبِ الحاني على وَلَدِهِ، يسعى لهم صغارًا، ويُعَلِّمُهم كِبارًا، يَكْتَسِبُ لهم في حياتِه، ويَدَّخِرُ لهم بعد مَمَاتِه.

امام عادل ، ای فرمانده مومنان ، مانند پدر دلسوزی است که از فرزند خود مراقبت می کند ، در کودکی برای آنها تلاش می کند و در بزرگسالی به آنها می آموزد ، در زندگی خود برای آنها کسب می کند و پس از مرگ برای آنها پس انداز می کند.

والإمامُ العَادلُ يا أميرَ المؤمنيِن كالأمِّ الشَّفِيقةِ البَرَّةِ الرَّفِيقَةِ بَوَلَدِها حَمَلَتْهُ كُرْهًا وَوَضَعَتْهُ كُرْهًا، وَرَبَّته طِفلاً، تَسْهَرُ بِسَهَرِه، وتَسْكَنُ بِسُكُونِه، تُرْضِعُهُ تَارَةً، وتَفْطِمُه أُخْرَى، وتَفْرَحُ بِعَافِيتَه، وتَغْتَمُّ بِشِكَايتِه.

و امام ای امیرالمومنین همانند مادر دلسوز و نیک و مهربانی است که با سختی او را در شکم خود حمل می کند و به سختی او را دنیا می آورد. و او را در کودکی پرورش می دهد ، با بیداریش بیدار می شود و با آرامشش آرام می گیرد گاهی به او شیر می دهد و گاهی او را از شیر می گیرد با سلامتی اش شاد می شود و با بیماری اش غمگین می گردد.

والإمامُ العادلُ يا أميرَ المؤمنينَ وَصِيُّ اليتامى، وخَازِنُ المَسَاكِينِ، يُرَبِّي صغيرَهم، ويَمُونَ كبيرَهم.

و امام عادل ای امیر مومنان سرپرست یتیمان و نگهبان مسکینان است کودکانشان را تربیت می کند و بزرگانشان را گرامی می دارد.

والإمامُ العادلُ يا أميرَ المؤمنينَ كالقلبِ بينَ الجَوَارحِ تَصْلُحُ الجَوَارحُ بِصَلاحِهِ، وتَفْسُدُ بِفَسَادِه.

و امام عادل ای امیر مومنان همانند قلب بین اعضاء بدن است که با صلاح آن بقیه ی اعضاء درست و با فساد آن بقیه اعضاء فاسد می شوند.

والإمامُ العادلُ يا أميرَ المؤمنينَ هو القائمُ بينَ اللهِ وبينَ عبادِه، يسمعُ كلامَ اللهِ ويُسْمِعُهم، ويَنْظُرُ إلى اللهِ ويُرِيْهِم، ويَنْقَادُ إلى اللهِ ويَقُودُهم؛ فلا تكن يا أميرَ المؤمنينَ فيما مَلَّكَكَ اللهُ كعبدٍ ائْتَمَنَهُ سَيِّدُهُ واسْتَحْفَظَهُ مَالَه وعِيالَه فَبَدَّد المالَ، وشَرَّدَ العِيالَ، فَأَفْقَرَ أهلَه وفَرَقَّ مالَه.

و امام عادل ، ای امیرمومنان ، همان است که میان خدا و پرستندگانش ایستاده ، سخنان خدا را می شنود و به آنها می شنواند ، به خدا نگاه می کند و خدا را به آنها نشان می دهد ، و فرمانبردار خداست و آنها را هدایت می کند. پس ای امیر مومنان در آنچه که خدا تو را ملکیت داد نباش همانند آن بنده ای که آقایش او را امین شناخت و او را بعنوان نگهبان مال و خانواده اش قرار داد اما او مال را نابود و خانواده را آواره کرد پس خانواده اش فقیر گشتند و مالش پراکنده شد.