خانواده قبل از اسلام عنصر آن متشتت بوده و شیار آن بقدری از هم گسسته بود که نه رحم صله ی آن می کرد و نه قرابت و خویشاوند شفاعت آن ، ظلمت حقد و حسادت بر آن سایه افکنده بود و بغض و کینه ورزی و چون و چرا در آن داد و بیداد می کرد ، زن خانواده هیچگونه کرامت و ارزشی نداشت.

زن مانند یک کالای ناچیز و از نظر افتاده ای بود که در بازارها خرید و فروش می شد و مانند یک کنیزک ذلیل و خار بود.

نزد بعضی از اروپائیها هیچگونه حق مالکیتی برای زن قائل نبودند و بر آن بودند که زن فقط برای خدمت به مرد خلقت شده و بس ، حتی حق تملک در ملابس خود نیز نداشت و نه در اموالی که با عرق جبین بدست آورده بود.

و نزد عرب نیز مورد اهانت جدی بود و وجود دختر در خانواده بقدری ننگ و عار بود که آنها را زنده به گور می کردند خدای متعال درباره آن می فرماید: «وَإِذَا بُشِّرَ أَحَدُهُمْ بِالْأُنْثَى ظَلَّ وَجْهُهُ مُسْوَدًّا وَهُوَ كَظِيمٌ * يَتَوَارَى مِنَ الْقَوْمِ مِنْ سُوءِ مَا بُشِّرَ بِهِ أَيُمْسِكُهُ عَلَى هُونٍ أَمْ يَدُسُّهُ فِي التُّرَابِ أَلَا سَاءَ مَا يَحْكُمُونَ» (آیه 58 و 59 سوره نحل)

هرگاه یکی از آنها بشارت داده می شد به نوزاد دختر چهره او از ننگی سیاه می گشت و در حالی که خشمگین بود به خاطر این خبر بدی که به او رسیده بود از قوم دور می شد و با خود می گفت: که آیا او را با اهانت و عار نگهدارد و یا او را در خاک زنده به گور کند آگاه باشید که چه بد حکمی است که میکنند آنها.

در جاهلیت زنان و کودکان را از ارث محروم کرده بودند ، ارث میت به مردانی می دادند که در میادین رزم با دشمن برخورد می کردند و می جنگیدند.

نزد عرب جاهلیت زنان را از مورثشان به ارث می بردند ، وارث میت می آمد پیراهن خود را بر زن مورث خود می انداخت و می گفت او را به ارث بردم همانطوریکه مال او به ارث بردم ، پس وارث میت به زن میت أحق تر بود از خود زن به نفس خویش و بعضی از اعراب جاهلیت بخاطر کسب مال کنیزکان خود را اجبار به زنا می کردند.

ننگ بارتر از همه که بعضی از اعراب جاهلیت زنان پدرانشان را نیز به ارث می بردند و آنها را از جمله ما ترک پدران خود می دانستند و زنان پدران زنان اولاد آنها می گردیدند.

این نظم فاسد خانواده قبل از اسلام است.

سپس نور تابان عدالت پرور اسلام بر جهان شعاع افکند و حقوق زن را تحت نور عدالت اسلامی تعیین کرد و به زن توجه خاصی قائل شد و حافظ کرامت آن شد و او را در جایگاه لایق و شایسته بحال او قرار داد ، ارث از مورث را برای او قائل شد و حقوق او در اجتماع مشخص و روشن گردانید.

خدای متعال در این باره می فرماید: «لِلرِّجَالِ نَصِيبٌ مِمَّا تَرَكَ الْوَالِدَانِ وَالْأَقْرَبُونَ وَلِلنِّسَاءِ نَصِيبٌ مِمَّا تَرَكَ الْوَالِدَانِ وَالْأَقْرَبُونَ مِمَّا قَلَّ مِنْهُ أَوْ كَثُرَ نَصِيبًا مَفْرُوضًا» (آیه 7 سوره نساء)

برای مردان سهم و نصیبی است از آنچه بجای گذاشتند پدران و مادران و خویشاوندان ، و برای زنان نیز سهم و نصیبی است از آنچه بجای گذاشتند پدران و مادران و خویشاوندان ، هر چند که کم باشد یا زیاد ، این نصیبی و سهمی است که خداوند تقدیر کرده است.

همانطور خداوند به ارث بردن زنان را حرام گردانیده جایی که می فرماید: « يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا يَحِلُّ لَكُمْ أَنْ تَرِثُوا النِّسَاءَ كَرْهًا» (آیه 9 سوره نساء)

ای کسانی که ایمان آورده اید روا نیست برای شما آنکه زنان را اجبارا به ارث ببرید.

اسلام اجبار کردن کنیزکان را بر عمل زنا حرام گردانیده خدای متعال می فرماید: «وَلَا تُكْرِهُوا فَتَيَاتِكُمْ عَلَى الْبِغَاءِ إِنْ أَرَدْنَ تَحَصُّنًا لِتَبْتَغُوا عَرَضَ الْحَيَاةِ الدُّنْيَا» (آیه 33 سوره نور)

اجبار نکنید کنیزکان خود را بر زنا زیرا آنها عفت و پاکدامنی خویش می خواهند ، چنین کاری می کنید تا آنکه متاع زندگانی دنیا بدست بیاورید.

دین مبین اسلام با اسلوبی منفور از نکاح کردن با همسران پدر نیز باز داشته است بفرمایش خدای متعال که می فرماید: «وَلَا تَنْكِحُوا مَا نَكَحَ آبَاؤُكُمْ مِنَ النِّسَاءِ إِلَّا مَا قَدْ سَلَفَ إِنَّهُ كَانَ فَاحِشَةً وَمَقْتًا وَسَاءَ سَبِيلًا» (آیه 22 سوره نساء)

و نکاح نکنید با زنانی که پدران شما با آنها نکاح کرده اند ، مگر آنچه از پیش در زمان جاهلیت گذشته است زیرا آن عملی است فاحشه و منفور و چه بد روشی است آن.

.............................................................
بر گرفته از کتاب آداب اسلام در نظام خانواده
نویسنده: شیخ میر عبدالله تخت دار
تهیه و تنظیم: سایت مدرسه اسماعیلیه