لاک‌پشت‌های پوزه عقابی که در فهرست قرمز اتحادیه بین المللی حفاظت از طبیعت قرار دارند امسال نیز همانند گذشته با هدف تخم گذاری به سواحل روستای شیب دراز قشم آمدند.

لاک‌پشت‌های پوزه عقابی هر ۳ تا ۴ سال یکبار به شرایط تخم گذاری می رسند که در دو مرحله و به فاصله دوهفته برای تخم گذاری به زادگاه خود بر می گردند. این نوع لاک‌پشت‌ یکی از ۴ نوع لاک‌پشت سواحل خلیج فارس و یکی از دو گونه لاک‌پشتی است که در ایران تخم‌گذاری می‌کنند و در هر مرحله بین ۴۰ تا ۱۵۰ تخم می‌گذارند. فصل گذشته لاک‌پشت‌های پوزه عقابی در سواحل شیب دراز جزیره قشم بیش از ۹ هزار تخم گذاشتند و از این مجموع بیش از پنج هزار و ۸۰۰ بچه لاک‌پشت از تخم بیرون آمد


هرمزگان 27 گونه جانوری حفاظت شده دارد که دو گونه جانوری خرس سیاه و لاک پشت پوزه عقابی ازگونه های به شدت در معرض انقراض است.
خلیج فارس، دارای اکوسیستم متنوع و از نظر تنوع زیست محیطی و وجود گونه های مختلف آبزیان بی نظیر است اما از دهه های پیش تاکنون رشد تجارت دریایی ، احداث مجتمع های متعدد و استخراج نفت ، گاز و پتروشیمی باعث شده است محیط زیست و اکوسیستم خلیج فارس به چالش کشیده شود و بسیاری از آبزیان آن در حال انقراض قرار گیرند.
لاک پشت های پوزه عقابی یکی از این آبزیان است که در لیست قرمز سازمان جهانی حفاظت از طبیعت و منابع طبیعی (IUCN) قرار دارد. لاک پشت ها بیش از 200 میلیون سال است که ساکن کره زمین هستند و انقراض هم نسل های خود یعنی دایناسورها را هم دیده و همچنان پابرجا مانده اند اما طی دهه های اخیر در حال نابودی هستند .


گرچه آماری از تعداد لاک پشت ها در جهان وجود ندارد اما گفته می شود جمعیت آنها در طول 100 سال گذشته تا80 درصد کاهش یافته است. طبق آمار سازمان جهانی حفاظت از طبیعت و منابع طبیعی (IUCN) ، پنج نوع از هشت نوع لاک پشت دریایی که در جهان وجود دارد در آب های خلیج فارس و دریای عمان زندگی می کنند.
لاک پشت پوزه عقابی یکی از دو گونه لاک‌پشت دریایی است که در سواحل استان هرمزگان تخم‌گذاری می‌کند ، پوزه این لاک‌پشت برای بیرون کشیدن غذای اصلیش یعنی اسفنج دریایی از لابه‌لای مرجان‌ها به شکل منقار عقاب درآمده و از همین رو به لاک‌پشت پوزه عقابی یا منقار کوتاه معروف است.
طول متوسط لاک آن بین 70 تا 80 سانتیمتر،پهنای آن 60 تا 70 سانتیمتر و وزن متوسط آن 40 کیلوگرم است. این لاک پشت تنها در فصل زادآوری به سواحل خلیج فارس مهاجرت می کند و پس از آن به ندرت در این سواحل دیده می شود.


سالانه 35 هزار کشتی وارد تنگه هرمز در خلیج فارس می‌شوند که80 درصد آنها فرسوده و عامل مهم آلودگی در خلیج فارس و ایجادکننده مشکلات زیست محیطی هستند .
از سوی دیگر انسان ها نیز تهدیدی جدی برای حیات لاک پشت های پوزه عقابی به شمار می آیند ، گرچه خوردن گوشت لاک پشت در ایران مرسوم نیست اما باور به ارزش غذایی و دارویی تخم این آبزی در میان برخی افراد، نسل آنها را به شدت تهدید می کند. بین مردم محلی، فصل زادآوری لاک پشت ها فصلی شغل آفرین و درآمد زا بوده و استفاده و فروش تخم لاک پشت مانند دیگر محصولات دریایی رایج است.همچنین از لاک پشت ها برای ساخت وسایل تزئینی و نگهداری در آکواریم هم استفاده می شود.


عوامل انسانی و شدت آلاینده ها ، افزایش نور در روستاهای نزدیک به ساحل اطراف جزایر، بلوم جلبکی کشند قرمز و انواع آلاینده های صنعتی و نفتی تنگه هرمز و خلیج فارس ، لاک پشت ها را با مشکلات فراوانی درگیر کرده است. نورانی شدن روستاهای نزدیک ساحل از عواملی است که بچه لاک پشت ها را فریب می دهد، چرا که لاک پشت ها به نور حساس هستند و در جستجوی افق به سوی آب روانه و طعمه شکارچیان طبیعی می شوند.


برای جلوگیری از نابودی لاک پشت دریایی پوزه عقابی این گونه جزء ضمیمه یک كوانسیون «سایتیس» قرار گرفته است. در این کنوانسیون اسامى جانوران براساس میزان احتمال انقراض در دو ضمیمه یک و دو قرار دارند که در فهرست شماره یک گونه هایى هستند که در معرض انقراض جدى بوده و باید براساس راهکارهاى علمى و جامع کنوانسیون براى حفاظت از آنها اقدام شود. با توجه به قوانین مطرح در زمینه حفاظت گونه های ثبت شده ، کشورهای عضو موظف به جلوگیری از شکار و تجارت جانوران هستند و در این راستا با یکدیگر همکاری می کنند.


علاوه برحصار کشی ساحل ، 6 نفر از اهالی روستای شیب دراز نیز در شب و 2 نفر در روز از محل تخم گذاری لاک پشتها محافظت می کنند این در حالیست که بیشتر مردم هم با مسوولان در جلوگیری از انقراض لاک پشت پوزه عقابی همراه شده اند . نظارت دایم،کنترل سواحل،جمع آوری تخم ها به محض تولد و انتقال و زیر خاک کردن مجدد آنها ،پلاک گذاری لاک پشت های به ساحل آمده از مهمترین اقداماتی است که از سوی اهالی روستای شیب دراز درجنوبی ترین نقطه جزیره قشم در حال اجراست.

در طرح حفاظت از تخم لاک پشت ها در روستای شیب درازقشم ، تاکنون بیش از 70 هزار بچه لاک پشت با مشارکت مردم متولد و راهی دریا شده است . هر لاک پشت مادر بطور معمول هر سه تاچهار سال یکبار تخم می گذارد و اوج تخمگذاری لاک پشت های دریایی اردیبهشت است. شمار تخم ها در هر مرحله از فصل تخم گذاری بطور متوسط 135 عدد است. مدت تکامل تخمها در محل ها و زمانهای مختلف تخم گذاری بین 47 تا 75 روز است.

وجود لاک پشت های بزرگ دریایی و تخم گذاری آنها در سواحل ، ازجذابیت‌های اکوتوریستی جزیره قشم به شمار می رود به طوری که در بسیاری ازکشورها مانند عمان، امارات، استرالیا وجود این لاک پشت ها ، منبع درآمد خوبی برای صنعت توریسم است. در هرمزگان هم با وجود گرمی هوا در زمان تخم گذاری لاک پشت های پوزه عقابی (نیمه دوم اسفند ماه تا اواخر اردیبهشت) این لاک پشت ها میزبان بسیاری از گردشگران داخلی و خارجی هستند .