مسجد خیف، یکی از مساجد تاریخی و مهم در منا است. خیف به محلى گویند که در آنجا از شدت کوهستانى بودن منطقه کاسته شده اما هنوز به صورت دشت در نیامده است. چنین منطقه‏ اى در دامنه کوه صفا قرار گرفته و مسجد نیز در همین ناحیه ساخته شده است.

مسلمانان معتقدند که ۷۰ نفر از پیامبران در آنجا نماز خوانده‌اند، که از جمله آنان موسی و عیسی هستند و نماز خواندن در آنجا بسیار تاکید شده است. محل نماز پیامبر اسلام در این مسجد، جلوی مناره کنونی است. در گذشته گنبد بزرگی بر فراز آن بوده که اکنون وجود ندارد.



مسجد خیف از نخستین مساجد است و بر اساس روایات، نخستین مشاهدات تاریخى از آن را از قرن سوم در دست داریم. در سال 240 هجری قمری سیل آن را تخریب کرد. سپس بر جاى آن مسجدى بنا شد و سیل بندى نیز ساخته شد تا حفاظى براى مسجد باشد. مساحت مسجد در آن زمان 1500 متر مربع بوده است.


در اطراف مسجد خیف، رواق هاى کوچکى نیز بوده است. این مسجد در سال 556 هجری قمری بازسازى شد. مسجد خیف در قرن نهم هجرى بناى باشکوهى داشته است. مسجد خیف تا پیش از این بازسازى، یک چهار دیوارى داشت. وسط آن بقعه‏ اى بوده که مناره هم داشته و مشهور به مقام ابراهیم بوده است.



آخرین بازسازى مسجد در سال 1392 هجری قمری به دست دولت ‏سعودى با بناى نسبتا بزرگ و رواق هاى متعدد و مساحتى در حدود 23660 متر مربع انجام گرفته است.


طول این مسجد 182 و عرض آن 130 متر است. این مسجد تنها در ایام وقوف حاجیان در منا باز است و در طول سال بسته است، متاسفانه در آن ایام هم، محل استراحت افراد بى سرپناه بوده و هیچ جاى عبادت در آن نیست. تنها در وقت نماز امکان خواندن نماز در آن است.

.......................
منبع: شبستان