زن در اسلام نقش مهمی‌ را ایفاء می‌کند، بعضى از امتهاى قبل هیچ حقى را براى زن قائل نبودند، و حق او را از او سلب می‌کردند، ولی اسلام تمامی‌ حقوق مشروع را به زن بازگرداند.

در قرآن کریم و سنت پیامبر (ص) هر خطابى که بر مرد می‌شود، زن نیز شامل آن است، وهیچ فرقى بین زن و مرد در شریعت اسلام وجود ندارد، تنها فرقى که بین زن و مرد است در میراث می‌باشد، آنهم بسبب اینکه مرد مسؤولیت کامل کانون خانواده را به عهده دارد، و اوست که باید نفقه و هزینه تمامی‌ افراد خانواده را تهیه نماید، گرچه زن او تاجر هم باشد، نفقه زن بر عهده مرد است.

*جایز بودن خروج زنان برای قضای حاجت خود:

۱ ـ عائشه رضی الله عنها از رسول الله (ص) روایت می‌ کند که فرمودند: «قد أُذن أن تخرجن فی حاجتکن» (متفق علیه).

براى قضاى حاجات و برطرف کردن آن به شما اجازه خروج از خانه داده شده است.

*اینکه نباید زن از خانه‌اش بیرون رود مگر به اجازه شوهر، و اگر اجازه نداد درست نیست خارج شود:

۲ ـ عبدالله بن عمر (رض) روایت می‌کند که: «کانت امرأه لعمر تشهد صلاه الصبح والعشاء فی الجماعه فی المسجد، فقیل لها: لِمَ تخرجین وقد تعلمین أنَّ عمر یکره ذلک ویغار؟ قالت: وما یمنعه أن ینهانی؟ قال: یمنعه قول رسول الله (ص): لا تمنعوا إماء الله مساجد الله»(البخاری).

یکى از زنان عمر نماز صبح و عشاء را در مسجد با جماعت ادا می‌ کرد(در جماعت حضور می‌ یافت)، پس به او گفته شد: چرا از خانه بیرون می‌روى (و نماز را با جماعت می‌خوانی) در حالیکه می‌دانى عمر از این کار خوشش نمی‌آید! در جواب گفت: چه چیز او را باز می‌ دارد که مرا از این کار نهى کند؟ در جواب به او گفته شد: قول رسول الله که می‌فرماید: کنیزان خدا (زنان) را از رفتن به مساجد منع مکنید.

*نهی و منع کردن زنان از سفر بدون محرم:

۳ ـ عبدالله بن عباس از رسول الله (ص) روایت می‌کند که فرمودند: «لا تسافر المرأه إلاَّ مع ذی محرم، ولا یدخل علیها رجل إلاَّ ومعها محرم، فقال رجل: یا رسول الله إنّی أرید أن أخرج فی جیش کذا وکذا، وامرأتی ترید الحج، فقال: اخرج معها». [متفق علیه].

زن مسافرت نکند مگر اینکه با محرم خود باشد. و هیچ مردى بر او داخل نشود، مگر اینکه با او محرم باشد، یکى از صحابه گفت: اى رسول خدا! من می‌خواهم با جیش و لشکر فلانى براى جنگ بروم، و زنم می‌خواهد به حج برود، رسول الله (ص) فرمود: با زن خود به حج برو.

*منع کردن مردان از داخل شدن به زنان نامحرم

۴ ـ عقبه بن عامر رضی الله عنه از رسول الله (ص) روایت می‌کند که فرمودند: «إیاکم والدخول على النساء، فقال رجل من الأنصار: یا رسول الله أفرأیت الحمو؟ قال: الحمو الموت» (متفق علیه).

واى بر شما که بر زنان داخل شوید ـ با زنان خلوت کنید ـ مردى از انصار گفت: اى رسول الله ما را از دخول حمو با خبر کن؟ آنحضرت فرمود: الحمو: الموت، یعنى مرگ است(حمو: یعنى مردى از نزدیکان شوهر ).

*منع کردن زنان از دخول به استخر شنا و مانند آن:

۵ـ از أبو الملیح الهذلی روایت است که بعضى از زنان شهر (حمص) اجازه دخول به عایشه خواستند. عائشه گفت: ممکن است شما از کسانى باشید که به حمامهاى عمومی‌ (استخر شنا) داخل می‌شوند.

از رسول الله (ص) شنیدم که می‌فرمود: «أیما امرأه وضعت ثیابها فی غیر بیت زوجها فقد هتکت ستر ما بینها وبین الله» ( صحیح أخرجه الترمذی وابن ماجه).
هر زنى لباس خود را در غیر از خانه شوهرش بیرون آورد او ستر و پرده بین خود و بین خدا را پاره کرده است.

*نهی کردن زن از اینکه برهنه خود را به زن دیگری بچسپاند، و اینکه زن برای شوهرش زنان دیگر را توصیف نماید:

۶ ـ عبدالله بن مسعود روایت می‌کند که رسول الله (ص) فرمودند: «لا تباشر المرأه المرأه فتنعتها لزوجها، کأنَّه ینظر إلیها»( البخاری).

نباید دو زن با جسمی‌ برهنه به هم بچسبند، وآنرا براى شوهر خود توصیف ننماید، چنانکه گویا شوهرش به طرف آن زن نگاه می‌کند.

*حرام بودن نیاحت و واویلا هنگام فوت کردن شخص، و جایز بودن گریه:

۷ ـ أم عطیه رضی الله عنها روایت می‌کند که: «أخذ علینا النبی عند البیعه أن لا ننوح، فما وفَّت منّا امرأه غیر خمس نسوه» ( متفق علیه).

رسول الله (ص)هنگام بیعت با او، عهد و پیمان بست که بر شخص مرده نیاحت نکنیم، و بجز پنج زن بقیه به این عهد و پیمان وفا نکردند.

*جایز بودن سخن گفتن مردان با زنان، و زنان با مردان هنگام ضرروت بدون هیچ شک و تردید:

۸ ـ أنس رضی الله عنه روایت می‌کند که رسول الله (ص) بر زنى که بر قبرى ایستاده و گریه می‌کرد عبور کرد و فرمود: «اتقی الله واصبری» (متفق علیه).

تقوا پیشه کرده صبر کن.

*جایز بودن سرود دخترهای کوچک و دپ زدن هنگام عروسی و مانند این و گوش کردن مردها به آن:

۹ ـ ربیع بنت معوذ روایت می‌کند که: «جاء النبی (ص) یدخل حین بُنی علیّ، فجلس على فراشی کمجلسک منی، فجعلت جویریات لنا یضربن بالدف ویندبن من قتل من آبائی یوم بدر إذ قالت إحداهن: وفینا نبی یعلم ما فی غد، فقال: دعی هذه وقولی بالذی کنت تقولین» ( البخاری).

وقتى عروسى کردم پیامبر آمد و چنانکه تو نشستى نشست، و بعضى از دخترهاى(کوچک) برایمان دف زده و از پدرانمان که در غزوه بدر کشته شده بودند مرثیه می‌گفتند، و یکى از آن دختران گفت: و در بین ما پیامبرى است که آنچه فردا خواهد بود می‌داند، آنحضرت (ص) فرمود: این جمله را بگذار و آنچه قبل از این می‌گفتى بگو، مقصود انکار از (غیب دانستن پیامبر می‌باشد).

*فرشتگان زنی که در شب فراش شوهرش را ترک می‌کند او را لعنت می‌کنند تا اینکه صبح کند:

۱۰ ـ أبوهریره رضی الله عنه از رسول الله (ص) روایت می‌کند که فرمودند: «إذا باتت المرأه مهاجره فراش زوجها، لعنتها الملائکه حتى ترجع »(البخاری).

اگر زن فراش شوهرش را ترک کند، فرشتگان همچنان او را لعنت می‌کنند تا اینکه به فراشش باز گردد.

*تحریم کفران العشیر(کفر ورزیدن به نعمتهای شوهر):

۱۱ ـ عبدالله بن عباس روایت می‌کند که رسول الله (ص) فرمودند: «أُریت النار، فإذا أکثر أهلها النساء، یکفرن قیل: أیکفرن بالله؟ قال: یکفرن العشیر، ویکفرن الإحسان، لو أحسنت إلى إحداهن الدهر ثم رأتْ منک شیئاً قالت: ما رأیت منک خیراً قط» ( متفق علیه).

آتش جهنم به من نشان داده شد، و دیدم که بیشترین أهل و مردمان آن زنها را تشکیل می‌دهند، چون کفر می‌ورزند، گفته شد: به خدا کفر می‌ورزند؟ فرمود: به شوهر خود کفر می‌ورزد، و به نیکیهاى او کفر می‌ورزند، اگر به یکى از آنها یک دنیا نیکى و خوبى بکنى، و یک خطا و اشتباه و بدى از تو ببیند، می‌گوید: هرگز و هیچ خیرى از تو ندیده‌ام.

*اگر شوهر همسر خود را به معصیت و گناهی دعوت نمود، باید زن از آن گناه اجتناب ورزیده و دعوت او را قبول نکند:

۱۲ ـ از عائشه رضی الله عنها روایت است که: «أنَّ امرأه من الأنصار زوَّجت ابنتها، فتمعط شعر رأسها، فجاءت إلى النبی (ص) فذکرت ذلک له، فقالت: إنَّ زوجها أمرنی أن أصل فی شعرها، فقال: لا، إنَّه قد لُعن الموصلات» (متفق علیه ).

زنى از انصار دخترش را به ازدواج یکى بیرون آورد، و موهاى سرش افتاد، و به نزد پیامبر (ص) آمد و جریان را به او عرض نمود، و گفت: شوهرش به من امر کرده که براى او موهاى دیگرى (باروکه) بیاورم، آنحضرت (ص) فرمودند، خیر اینکار مکن، چون کسانیکه مو را وصل می‌کنند، لعنت شده‌اند.

*واجب بودن نفقه زن و فرزندانش بر شوهر:

۱۳ ـ عائشه رضی الله عنها روایت می‌کند که: «أنَّ هنداً بنت عتبه قالت: یا رسول الله إنَّ أبا سفیان رجل شحیح، ولیس یعطینی ما یکفینی وولدی إلاَّ ما أخذت منه وهو لا یعلم، فقال: خذی ما یکفیک وولدک بالمعروف»( متفق علیه).

هند دختر عتبه گفت: اى رسول الله! أبوسفیان مرد بخیلى است، و به من چیزى که کفایت خود و فرزندم باشد نمی‌دهد، مگر آنچه که من بدون علم او از او بگیرم، و او نداند. حضرت (ص) فرمود: آنچه که براى خود و فرزندت کفایت کند بطور معروف (عدم اسراف) از او بگیر، (و مهم نیست که او نداد).

*تحریم تغییر دادن خلق و آفریده خدا برای خوشگلی و زینت و آرایش:

۱۴ ـ از عبدالله بن مسعود (رض) روایت است که گفت: «لعن الله الواشمات والمستوشمات، والنامصات والمتنمصات، والمتفلجات للحسن المغیّرات خلق الله، ما لی لا ألعن من لعن النبی ، وهو فی کتاب الله: وَمَا آتَاکُمُ الرَّسُولُ فَخُذُوهُ وَمَا نَهَاکُمْ عَنْهُ فَانتَهُوا» (متفق علیه).

خداوند خالکوب و خالکوب کننده و نامص(باریک کردن ابرو، و کسیکه براى دیگرى اینکار را انجام می‌دهد) و کسانیکه بین دندانهاى خود فاصله قرار می‌دهند، و می‌گشایند (براى زیبائى) و اینها همه از تغییر خلق و آفریده خداست، لعنت کرده است، پس چرا من کسانى که پیامبر آنها را لعنت کرده، لعنت نکنم، و آنهم در کتاب خداست که می‌فرماید: آنچه را رسول خدا برای شما آورده بگیرید (و اجرا کنید) و آنچه نهی کرده خوداری نمائید، و از (مخالفت) خدا بپرهیزید.

*منع کردن زن از پوشیدن لباسهای تنگ که حجم جسم را نمایان می‌کند، و از لباسهای شفاف که جسم را آشکار می‌نماید، و از لباسهای کوتاه که تمامی جسم را نمی‌پوشاند، و از جمع کردن مو بر بالای سر (کاکل) و حرام بودن همه اینها:

۱۵ ـ أبوهریره رضی الله روایت می‌کند که رسول الله فرمودند: «صنفان من أهل النار لم أرهما: قوم معهم سیاط کأذناب البقر یضربون بها الناس، ونساء کاسیات عاریات ممیلات مائلات رؤوسهن کأسنمه البخت المائله، لا یدخلن الجنه ولا یجدن ریحها، وإنَّ ریحها لیوجد من مسیره کذا وکذا» (مسلم).

دو صنف از اهل آتش اند که آنها را ندیده ام، مردمانى هستند که تازیانه دارند مانند دم گاو، با آن به مردم می‌زنند، و زنانى هستند برهنه و عریان که لباسهاى تنگ و شفاف و کوتاه بر تن می‌کنند، و از طاعت و فرمان خدا منحرف اند، و زنان دیگر را بطرف خود کشانده فاسد می‌کنند، و (موى) سرشان مانند سنام و کوهان شتر است که به اینطرف و آنطرف می‌رود، اینها به بهشت داخل نمی‌شوند، و بوى بهشت هم به مشامشان نمی‌رسد، در حالیکه بوى بهشت از مسافت چنین و چنان به مشام می‌رسد.

*نهی زنان در جعلی کردن لباس و تظاهر به آنچه به آنها داده نشده:

۱۶ ـ از عائشه رضی الله عنها: «أنَّ امرأه قال: یا رسول الله أقول إنَّ زوجی أعطانی ما لم یعطنی؟ فقال رسول الله : المتشبع بما لم یعط کلابس ثوبی زور» ( متفق علیه).

زنى به رسول الله (ص) گفت: (به زن شوهرم می‌گویم) که شوهرم به من (این و آن) را داده، در حالیکه در حقیقت چیزى به من نداده، (کنایه از افتخار کردن مقابل زن شوهر)، رسول الله (ص) فرمودند: تظاهر کننده به آنچه به او داده نشده مانند کسى است که لباس دروغین پوشیده.

*پوشیدن زنان کفشهای بلند و بیان اینکه این عمل از کردار زنان یهود است:

۱۷ ـ أبو سعید الخدری رضی الله عنه از رسول الله (ص) روایت می‌کند که فرمودند: «کانت امرأه من بنی إسرائیل قصیره تمشی مع امرأتین طویلتین فاتخذت رجلین من خشب، وخاتماً من ذهب مُغلق مُطبِق ثم حشته مسکاً، وهو أطیب الطیب، فمرت بین امرأتین فلم یعرفوها، فقالت بیدها هکذا، ونفض شعبه (أحد الرواه) یده» (مسلم ).

زنى از زنان بنى اسرائیل کوتاه قد بود، و با دو زن بلند قد می‌رفت، این زن دو پاى تخته اى و یک انگشتر از طلا که بسته بود براى خود گرفت و آنرا پر از عطر مشک نمود، و مشک از بهترین عطرهاست، پس بین آن دو زن بلند قد رفت و آنها او را نشناختند، و زن با دست خود بطرف آنها اشاره کرد.

*پوشاندن زن صورت خود را در حضور مردان نامحرم، ولی اگر مرد نامحرم نبود جایز است صورت خود را نمایان کند:

۱۸ ـ از عبدالله بن عمر روایت است که رسول الله (ص) فرمودند: «لا تنتقب المرأه المحرمه ولا تلبس القفازین»( البخاری).

زنى که در احرام است صورت خود را با نقاب و روبند نپوشاند، و همچنین دست کش دست نکند.

*حرام بودن تشبیه زن با مردان در لباس و حرکت و سخن و مانند اینها:

۱۹ ـ عبدالله بن عباس روایت می‌کند که: «لعن رسول الله (ص) المتشبهن من الرجال بالنساء والمتشبهات من النساء بالرجال»(البخاری).

پیامبر (ص) زنانى که خود را به مردان همانند می‌کنند، و مردانى که خود را به زنان همانند می‌کنند لعنت فرموده است.

…….............................................……………………………
برگرفته از کتاب «الأربعون النسائیه» 40 حدیث در احکام بانوان
تألیف: محمد بن شاکر الشریف
ترجمه:إسحاق دبیری